Trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng, việc sử dụng chất điều hòa sinh trưởng là một biện pháp quan trọng để hỗ trợ cây trồng phát triển tốt hơn, khắc phục các hiện tượng rối loạn sinh trưởng và thúc đẩy các quá trình sinh lý trong cây. Các chất này có thể được chia thành hai loại: chất điều hòa sinh trưởng nội sinh (do cây tự sản xuất) và chất điều hòa sinh trưởng ngoại sinh (cung cấp từ bên ngoài).
I. Các giai đoạn cây cần bổ sung chất điều hòa sinh trưởng
Thông thường, cây trồng tự sản xuất ra những chất điều hòa sinh trưởng, tuy nhiên trong một số trường hợp, khi cây gặp rối loạn sinh trưởng, việc bổ sung chất điều hòa từ bên ngoài là cần thiết để duy trì sự phát triển khỏe mạnh.
- Giai đoạn tăng trưởng:
- Tăng trưởng rễ: Sự phát triển mạnh mẽ của rễ là nền tảng quan trọng cho sự sinh trưởng chung của cây. Trong giai đoạn này, việc bổ sung các chất kích thích rễ giúp cây hấp thụ dinh dưỡng và nước tốt hơn.
- Phát triển chồi: Giai đoạn chồi non hình thành cũng cần sự hỗ trợ từ các chất kích thích sinh trưởng để cây phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ.
- Phát triển trái: Khi cây bắt đầu ra trái, cần cung cấp thêm các chất điều hòa sinh trưởng để thúc đẩy quá trình phát triển trái khỏe mạnh.
- Giai đoạn ra hoa và đậu trái: Khi cây sắp ra hoa, việc cung cấp chất điều hòa sinh trưởng giúp điều chỉnh quá trình trổ hoa, giúp hoa nở đều và đồng loạt.
- Xử lý ra hoa: Một số cây cần tác động từ các chất điều hòa sinh trưởng để phá miên tràng và xử lý ra hoa. Các chất này giúp tăng khả năng ra hoa, làm cho quá trình ra hoa thuận lợi hơn.
- Phát triển trái nhanh: Khi trái bắt đầu lớn lên, các chất điều hòa sinh trưởng như auxin cần được bổ sung để hỗ trợ việc tích trữ chất dinh dưỡng, giúp trái phát triển nhanh và đầy đủ.
- Khi trái non đang phát triển, một trong những mục tiêu quan trọng là ngăn chặn hiện tượng rụng trái non, giúp tăng tỷ lệ đậu trái. Việc sử dụng các chất điều hòa sinh trưởng giúp duy trì sự phát triển của trái trong giai đoạn này.
- Giai đoạn phát triển trái
- Chống rụng trái non
II. Các loại chất điều hòa sinh trưởng thường sử dụng
- Auxin: Có tác dụng kích thích sự phát triển của rễ, giúp cây phát triển khỏe mạnh trong giai đoạn tăng trưởng.
- Cytokinin: Thúc đẩy sự phát triển của chồi và phân chia tế bào.
- Gibberellin: Kích thích sự nảy mầm, phát triển trái và ngăn ngừa rụng trái non.
- Ethylene: Giúp điều chỉnh sự chín của trái và sự phát triển của hoa.
Lưu ý khi sử dụng chất điều hòa sinh trưởng
Mặc dù chất điều hòa sinh trưởng có nhiều công dụng hữu ích, nhưng việc sử dụng không đúng cách hoặc sai thời điểm có thể dẫn đến tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy, các yếu tố cần lưu ý khi sử dụng chất điều hòa sinh trưởng bao gồm:
- Thời kỳ áp dụng: Cần áp dụng đúng thời kỳ sinh trưởng của cây để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Nồng độ sử dụng: Việc sử dụng nồng độ quá cao hoặc quá thấp có thể gây hại cho cây. Nồng độ cần phải được tính toán kỹ lưỡng dựa trên từng loại cây và mục đích sử dụng.
- Đúng loại chất điều hòa: Mỗi chất điều hòa sinh trưởng có tác dụng khác nhau, vì vậy việc chọn lựa đúng loại là rất quan trọng để đạt hiệu quả cao.
Việc sử dụng chất điều hòa sinh trưởng trong cây trồng không chỉ giúp hỗ trợ sự phát triển của cây mà còn giúp kiểm soát các quá trình sinh lý trong cây như ra hoa, đậu trái, phát triển rễ và chống rụng trái. Tuy nhiên, việc áp dụng đúng thời kỳ, đúng nồng độ và đúng loại chất là yếu tố quyết định để đảm bảo hiệu quả và tránh gây hại cho cây.