Big Sale
Vấn đề bảo quản cây ăn trái sau thu hoạch, kéo dài thời gian vận chuyển luôn là vấn đề được quan tâm đối với các nhà vườn cây ăn quả và thương lái. Ở Việt Nam, một số loại trái cây khá nổi tiếng như: chuối, chôm chôm, măng cụt, xoài… có thời gian sử dụng ngắn, các phương pháp bảo quản chưa được áp dụng nhiều, lúc này ảnh hưởng trực tiếp tới mẫu mã, chất lượng và giá thành sản phẩm.
Vậy phải làm sao để kéo dài thời gian bảo quản hoa quả? Sản phẩm nào giúp ức chế quá trình chín ở cây?
Một sản phẩm được xem như một bước tiến lớn, giải quyết vấn đề trên đó chính là: 1-MCP. Vậy bạn đã biết 1-MCP là chất như thế nào mà có làm được điều trên nhé!
Hình ảnh Xoài được xử lý 1-MCP - chất ức chế quá trình chín, an toàn khi sử dụng
Trước tiên ta cần biết 1-MCP là gì?
1-MCP (1-methylcyclopropene) là một dẫn xuất cyclopropene, có cấu tạo phân tử là C4H6, dễ bay hơi ở điều kiện tiêu chuẩn, không mùi, có thể hoạt động ở nhiệt độ rất thấp và không gây độc. 1-MCP đã được Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) phê duyệt vào năm 1999 để sử dụng cho cây cảnh và các sản phẩm nông nghiệp ăn được. Đã có rất nhiều quốc gia cho phép sử dụng như Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Úc, Brazil, Canada,… trên nhiều loại hoa quả như táo, chuối, xoài, lê, mận, cà chua, dưa gang.
Cơ chế tác động của 1-MCP như thế nào đối với hoa quả?
Để MCP có thể kéo dài được quá trình lão hóa và kéo dài thời gian sử dụng, đó chính là khả năng ức chế hoạt động của Ethylene.
Thế 1-MCP ức chế Ethylene như thế nào?
Ethylene - một loại khí được sinh ra khi sử dụng Ethephon, được biết với cái tên chất ức chế sinh tường, “hormone gây lão hóa”. Thông thường Ethylene truyền tín hiệu tới tế bào thực vật bằng cách liên kết với các thụ thể theo nguyên lý “ổ khóa - chìa khóa”. Cấu trúc đặc biệt của Ethylene cho phép chúng khớp với các bộ phận cảm biến trên tế bào thực vậy từ đó gây bên các phản ứng hóa sinh sẽ thúc đẩy sự chín và già đi của hoa quả.
Nguyên lý chìa khóa, ổ khóa giữa Ethylene và thụ thể giúp kích thích quá trình chín ở trái cây
MCP là chất cũng cấu tạo tương tự như Ethylene, cũng có khả năng gắn vào thụ thể như Ethylene. Khi có sự “hiện diện” của 1-MCP, chúng tiến hành “chiếm chỗ” và "ngăn chặn" sự liên kết của Ethylene với các thụ thể.
Tuy ở nồng độ thấp nhưng ái lực của MCP với thụ thể cao hơn so với Ethylene gấp 10 lần. Bởi vậy MCP được gọi là chất ức chế Ethylene.
1-MCP chiếm chỗ của Ethylen gắn liền với các thụ thể, ức chế lại quá trình chín của trái cây
MCP có thể ức chế được hoàn toàn quá trình chín của thực vật?
Sự liên kết giữa MCP và thụ thể của Ethylene đã được hoàn thành, tuy nhiên khi các Ethylene chưa được liên kết với thụ thể sẽ tiến hành truyền tiến hiệu để hình thành thêm các thụ thể mới liên kết với Ethylene. Bởi vậy MCP chỉ có tác dụng làm chậm quá trình sinh lý, hóa sinh dẫn đến quá trình chín chứ không thể ức chế hoàn toàn được quá trình chín của thực vật.
Để sử dụng 1-MCP đạt hiệu quả cao cần lưu ý điều gì?
- Ngay sau khi bắt đầu quá trình chín hoặc trước khi trái cây đạt tới đỉnh hô hấp thì nên xử lý 1-MCP để đạt được hiệu quả tối đa.
- Trái cây phải được tiếp xúc với 1-MCP ở thể khí trong điều kiện kín, vì bất kì sự rò rỉ nào ra bên ngoài sẽ làm giảm hiệu quả.
- Thông thường trái cây đã xử lý với 1-MCP thì không phải xử lý thêm lần thứ hai.
- Yếu tố nhiệt độ có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu suất của 1-MCP. Nếu nhiệt độ càng thấp thì lượng 1-MCP dùng càng nhiều, thời gian ủ càng lâu. Và ngược lại.
Hình ảnh thể hiện chuối được xử lý 1-MCP và chuối không được xử lý 1-MCP
Sử dụng 1-MCP có an toàn không?
Các vấn đề về an toàn cho người sử dụng, dư lượng, tính ô nhiễm môi trường… luôn là mối quan tâm hàng đầu. Và việc sử dụng MCP cũng vậy.
Theo các nghiên cứu cho thấy kho sử dụng MCP với liều liều lượng thấp không gây độc hại, đã có tới 80 thử nghiệm về sức khỏe và môi trường cho thấy MCP an toàn cho người lao động, người tiêu dùng và môi trường.
Giới hạn dư lượng tối đa (MRL) của 1-MCP đối với cà chua, chuối và lê là 0,01 ppm. Mức tiêu thụ hàng ngày có thể chấp nhận được (ADI) của 1-MCP là 0,0009mg/kg trọng lượng cơ thể.
